Jules Terlingen - Voor het Pensioen

Voor het pensioen - seizoen 2005/2006/2007

van Thomas Bernhard (1931-1989)

regie Jules Terlingen & Geert de Jong
vertaling Hans W. Bakx
dramaturgie Alain Pringels
toneelbeeld / lichtontwerp Guus van Geffen
kostuums Annelies de Ridder
productie Fred van de Schilde
spel Sacha Bluthuis, Geert de Jong, Jules Terlingen
uitvoering decor Aard Caboort, Rached Rekik, Matty Wentzel
uitvoering kostuums Petra de Bruyn, Bernadette Kijzers, Suzanne Kollen
haarwerk Sjoerd Didden
publiciteit Eveline van Leeuwen
afficheontwerp Aus Greidanus sr.
voorstellingsfotografie Serge Ligtenberg

speelperiode
8 maart t/m 13 mei 2006 en 30 augustus t/m 9 september 2006

tournee

september
vr 15 Stadsschouwburg Eindhoven
vr 22 Stadsschouwburg Groningen
do 28 Toneelschuur, Haarlem
vr 29 + za 30, Bellevue, Amsterdam

oktober
zo 1 Bellevue, Amsterdam
za 7 Stadsschouwburg, Amstelveen
zo 8 Castellum, Alphen a/d Rijn
di 10 Stadsschouwburg Utrecht
wo 11 Goudse Schouwburg
do 12 Deventer Schouwburg
wo 18 + do 19 Lak theater, Leiden
vr 20 Theater De Vest, Alkmaar
wo 25 Theater De Muzeval, Emmen

Sacha Bulthuis genomineerd voor Theo d'Or voor haar rol als Vera in Voor het pensioen!

Waarom zijn uniformen zo gek op mannen?

Rudolf Höller (Jules Terlingen), president van de rechtbank en voormalig ss-officier, staat aan de vooravond van zijn pensioen. Hij woont samen met zijn twee zussen Clara (Geert de Jong) en Vera (Sacha Bulthuis). Clara is verlamd en zit in een rolstoel. Deze drie ongetrouwde zielen voeren een soort ritueel spel uit waarvan de rollen lang geleden zijn vastgelegd. Een ritueel waar het zwijgen en wat verzwegen moet worden meer zegt dan dat wat uitgesproken wordt. De personages voeren een openlijk spel op van verleiding en ontmaskering. Centraal staat de gestoorde communicatie. De sprakeloosheid overheerst. Zowel in gezinsverband als tussen vrienden. Het zwijgen maakt degenen die spreken belachelijk. Want wanneer de personages eindelijk hun mond opendoen, verdwalen ze al snel in een eindeloze monoloog zonder ooit een ander nog het woord te willen geven.

Script

[ download ]

Persreactie (selectie)

De Groene Amsterdammer

... prachtige vertaling van Hans W. Bakx.

De regisseurs Geert de Jong en Jules Terlingen, die beiden ook meespelen, hebben veel geschrapt. Dat is een goeie keuze. De Appel brengt Voor het pensioen als een bizar en gruwelijk kamerspel en toont aan dat het hier gaat om een tijdloos scherpe tekst.

NRC Handelsblad

... de vitaliteit van deze verstarde figuren zit 'm in hun onvermoeibare felheid. Dankbaar materiaal voor doorgewinterde acteurs. Vooral Sacha Bulthuis voelt zich in het claustrofobische universum van Thomas Bernhard thuis. Prachtig hoe zij als Vera haar giftige monologen inruilt voor onderdanigheid zodra haar broer haar ziet. Geert de Jong als Clara geeft met één opgetrokken lip een leven vol afschuw weer. Anders dan in veel andere opvoeringen van Bernhard-teksten kijken we niet naar monumentale monsters, maar naar gewone mensen. Geestelijk misvormde mensen weliswaar, maar niet veel erger dan u en ik. De excentriciteit is gereduceerd tot zieke normaliteit en daardoor komen de personages akelig dichtbij.

IJzingwekkend en fascinerend drama van De Appel! Toneelgroep De Appel heeft van het verhaal een fascinerende voorstelling gemaakt. Door het geweldige spel van de acteurs wordt de bizarre wereld van dit drietal toch heel realistisch.

Stentor Deventer Dagblad

Scherp script en sterk spel! Bulthuis woont in Bernhards stukken. Haar monotone schijbaar oppervlakkige, maar dominante woordenstroom, krijgt door de verfijnde accentueringen een moordend giftige lading. Terlingen is een pathetisch infantiele braller. Weet de vrees voor het naderende pensioen en daarmee de angst dat zijn verleden aan hem zal gaan vreten goed te raken. De Jong heeft weinig tekst. Die heeft ze ook niet nodig. Haar van walging doortrokken mimiek spreekt boekdelen. De Appel heeft Bernhards huiveringwekkende, navrante tekst versterkt door scherp invretend spel.

theatercentraal.nl

Sacha Bulthuis geeft haar personage zodanig invulling dat ze afschuw opwekt, maar ook de neiging haar een aai over haar bol te geven. Ze is sterk in haar rol. In deze regie, in eigen handen van Terlingen en De Jong, wordt een schrijnend verhaal verteld waar binnen de vier grauwe muren sinds de Nazi-tijd niets veranderd is, waar haat en verachting regeren, maar toch kleine liefde voor elkaar te vinden is. De slotscène zorgt voor een onverwacht schok, waarin alle spanning eindigt met een innerlijk huilen dat een diepe indruk achterlaat.

De Telegraaf

Bulthuis zegt haar teksten, van politiek hoogst incorrecte makelij, met zo'n mengeling van valse oppervlakkigheid, diepwortelende frustratie en bangelijke onderdanigheid dat ze er feilloos gegeneerde lachjes mee oogst. En dat dat gedienstige looppasje, dat serviel gebogen ruggetje: perfect. Geert de Jong, als de verlamde zus, heeft niet veel tekst, maar die heeft ze ook niet nodig. Haar ogen spreken boekdelen en haar stille wrokkigheid en hulpeloze, maar hardnekkige verzet scheppen het klimaat waarin de beide anderen zowel gevaarlijk als potsierlijk worden.

Sp!ts

De acteurs laten hun personages op een bewonderenswaardig overtuigende manier door de dingen der gewoonten glijden. Maar wel met precies de juiste dosis cynisme en retoriek om te kunnen raden wat daarachter schuilt: de machteloosheid van het socialisme dat het dreigt te verliezen van een rechtse ideologie. Goede acteurs en een sterk script.

AD Haagsche Courant

Sacha Bulthuis als Vera is ijzersterk.

Publieksreacties (selectie)

	Voor het pensioen in Nice We hebben van de voorstelling genoten - zij het met gemengde gevoelens. Het was af en toe zeer heftig. Op een gegeven moment dacht ik zelfs 'als het televisie was, zette ik het uit', zo diep greep het in.
	Voor het pensioen in Nice Het was top!
	Voor het pensioen in Nice Het toneelstuk was van grote klasse!
	Voor het pensioen in Nice Het optreden van De Appel was een absoluut hoogtepunt. Het geeft weer heel wat stof tot nadenken ...
	Voor het pensioen in Nice Een fantastisch en uitzonderlijk geslaagde middag!
	Voor het pensioen in Nice Het succes van jullie optreden gaat als een tam-tam langs de hele Côte d'Azur. We worden gebeld door mensen die niet geweest zijn, dat dit kennelijk het beste was dat ooit op toneelgebied hier aan de Côte d'Azur te zien was.
	..indrukwekkend, kippenvel en brok in de keel... ...nog geen kwartier thuis na de voorstelling in het LAK in Leiden... Wat een ongelooflijke actrice is Sacha Bulthuis. Bij het eind kreeg ik over m'n hele lijf kippenvel en een brok in de keel van Sacha's ongelooflijke expressiviteit en dramatiek. De tranen lagen op de loer. Ik had haar graag stevig de hand willen schudden! Ben zeer blij de voorstelling gezien te hebben, vreemd en zeer onterecht dat het publiek duidelijk ouder was dan bij een voorstelling van bijvoorbeeld Carver. Ik wil de acteurs bedanken voor deze prachtige & indringende theater-ervaring!
	Voor het pensioen in Utrecht Mijn vrouw (74) en ik (91) zagen gisteravond in Utrecht het toneelstuk 'Voor het pensioen' van Thomas Bernhard. Wij waren zeer onder de indruk. Niet alleen door het uitstekende spel maar voor mij persoonlijk ook, omdat ik de oorlog ook zeer emotioneel heb meebeleefd. Dit stuk door een Duitser geschreven kan geen overdrijving geweest zijn.(..)
	Beklemmend Afgelopen zaterdag (11-3)de try-out bezocht. Indrukwekkend spel van de hele cast en vooral van Terlingen, die werkelijk een angstaanjagende mix van nationaal-socialistische sentimentaliteit en sadisme tentoonspreidt in zijn rol van rechter Höller. Het was letterlijk en figuurlijk een beklemmende ervaring om in Studio 1 opgesloten te zitten in het appartement van Höller en zijn twee arme zusters.

	genieten Dat was weer een avondje echt genieten. Vooral het spel tussen de twee zusters. Het was een try-out en ik denk dat het zich nog verder ontwikkelt, nog kleiner en subtieler. Heel mooi. Hier en daar, vooral in het begin, kost het veel inspanning om de tekst te verstaan. Iets te snel. Mompelen in een gordijn als de zaal nog koud is lukt niet echt maar ik ben ervan overtuigd dat dat nog wel zal verbeteren. Helaas was de rol van de broer minder overtuigend vond ik. Zijn bewegingspatroon was te jong en de stembuigingen en de manier waarop hij de taal uitsprak was te jong waardoor ik de hele tijd keek en luisterde naar een jonge man die een rol van een oudere man moest spelen.Er zat iets vrolijks en enthousiasts in zijn motoriek. Dat heeft zo'n man niet. Integendeel, hij moet jaar na jaar iets ophouden dat geeft een verstarring en een krampachtige beheersing naast een plotseling uitbarsting van onbeheerste emotie en dat klinkt en ziet er anders uit. Misschien komt dat nog?! maar verder prachtig. Genieten van scherpe en mooie dialogen. Grappig dat verkeerd dekken van S.Bulthuys. Laat dat er maar in ook al was het niet de bedoeling.
	Subliem! Wat een fantastische voorstelling hebben wij bijgewoond gisteravond. Het is lang geleden dat ik zo werd meegesleept door intens acteerwerk. Door de kleine zetting is ieder gebaar en iedere uitdrukking zichtbaar en dus belangrijk. Het verhaal is wreed en benauwend, maar wordt op zo'n manier gespeeld dat je je toch kunt inleven in de personages. En wat een samenspel. De spanning bij de ingehoudenheid van Geert de Jong tegenover het perfect getimede neurotische gebabbel van Sacha Bulthuis. Een zorgvuldig opgebouwde sfeer die weer verandert als Jules Terlingen bezit neemt van dit krankzinninge samenzijn en onvermijdelijk uitmondt in drama. Complimenten voor deze sublieme prestatie.
	En terecht! Ik hoor net dat Sacha Bulthuis is genomineerd voor een toneelprijs voor haar rol in Voor het Pensioen. Ik kan alleen zeggen: En terecht!
	Bewondering voor Voor het pensioen Mijn vrouw en ik zijn bijzonder onder de indruk van eigenlijk alles. Het toneelbeeld, het stuk zelf, het spel. Hoogtepunten: - de tirade van Geert dat ze Jules haat en de schokkende NIET reactie op die uitval; - het 'hele tijd onaangedaan blijven kijken' van Geert; - Sacha die zich in alle bochten wringt om Jules gelukkig en leuk te houden; - het achteloos debiteren van de meest vreselijke zinnen; - de meesterlijk opgebouwde dronkenschap. Het is als een gedicht van Vroman, dat de verhalen nooit genoeg verteld kunnen worden en dat hij elke keer weer moet wennen. Het went nooit. Bedankt voor deze enerverende ervaring

[ terug ]