Recensies: Peyton Place


Beschikbare recensies:

In Peyton Place ogen de dames als Barbie en de heren als Ken
Karin Veraart in de Volkskrant, 5 mei 2003

Peyton Place op de rand van de parodie
Bert Jansma in de Haagsche Courant, 5 mei 2003

Sublieme soap met subversieve knipoog
Adwin de Kluyer in het Rotterdams Dagblad, 17 mei 2003



In Peyton Place ogen de dames als Barbie en de heren als Ken
Karin Veraart in de Volkskrant, 5 mei 2003

De nazomer is heet in Peyton Place, een kleine provinciestad in de Verenigde Staten. Iedereen klaagt over de hitte, de vrouwen in hun niemendalletjes, de mannen in lichtgewicht kostuum. Betty Anderson komt op, uit een houten koelkast pakt ze een ijsje. Ze tuit haar lippen en gooit het hoofd koket in de nek. Het broeit in dit ogenschijnlijk zo keurige oord.

Peyton Place, a small town peep show. 'Nu het ware verhaal op toneel', luidt de tekst op het affiche van theatergroep Würz. De retro-illustratie van een wellustige dame in een polkadotsbadpak laat weinig te raden over. Met veel aandacht voor detail stortten regisseur Jules Terlingen en zijn groep zich op het boek van schrijfster Grace Metalious uit 1956. De roman vormde het voornaamste uitgangspunt voor de voorstelling, maar ook de beroemde tv-serie en de verfilming dienden tot inspiratie. Resultaat is een zorgvuldig gereconstrueerd tijdsbeeld, een soap achtige schets van een benepen jaren vijftig-gemeenschap, mooi vormgegeven en gelardeerd met een fikse dosis humor.

Betty Anderson ziet eruit als een barbiepop met haar kittige korte kopje, roze twinset en priemende borsten. Ze is een van de jonge vrouwen uit Peyton Place die zich laten inpakken door de rijke nietsnut Rodney Harrington (in de serie destijds gespeeld door Ryan O'Neal). Rodney ziet eruit als Ken.

De statige ruimte in het voormalige bankgebouw in Den Haag (de eerste van drie locaties waar Würz het stuk zal spelen) dient als stemmig decor; personages flaneren hete zomeravonden lang langs de hoge pilaren, het chique huis van de familie Harrington met bar en Hammondorgel krijgt er vorm, de winkel in stoffen en patronen van Constance MacKenzie doemt er op. Voor in de zaal staat een telefoon en even verderop, die mooie houten koelkast.

Ook in de preutse moraal wordt de jaren vijftig-sfeer voelbaar. De vrouwen uit het stadje mogen niets, de mannen hebben de touwtjes in handen. Maar in het geniep gebeurt er uiteraard alles wat god verboden heeft: seks, abortus, en moord. Dat laatste haast terloops, want het spel is verder allesbehalve realistisch. De acteurs maken stuk voor stuk kleine karikaturale kunststukjes van hun rollen: de duffe Rodney, zijn dominante vader, de draaikonterige hoofdredacteur, de pientere Allison, de domme Betty, de zwijgzame Selena, haar verschrikkelijke stiefvader en de stoere dokter Rossi (laatste twee personages een dubbelrol van Terlingen zelf). Al met al goed voor een onderhoudende avond toneel, ongetwijfeld een vol herkenning voor hen die zich de serie herinneren, maar ook voor degenen die haar nooit zagen leuk genoeg.

[ terug naar boven ] [ terug naar de Peyton Place pagina ]


Peyton Place op de rand van de parodie
Bert Jansma in de Haagsche Courant, 5 mei 2003

Ooit kon je door de lege straten van Nederland wandelend de tv-serie Peyton Place geheel volgen door gewoon via het ene na het andere huiskamerraam naar binnen te kijken. De gordijnen waren nog open en iederéén zat in die jaren zestig voor de buis voor de oer-soap over dat fictieve Amerikaanse stadje. Niemand wist meer dat die belevenissen kwamen uit een schandaalroman van Grace Metalious die in de boekwinkels bij de rode oortjes-literatuur beland was.

Jules Terlingen heeft bij Toneelgroep Würz zowel de herinnering aan die serie als dat boek opgepakt voor een theaterversie van één uur en drie kwartier, 'Peyton Place, a small town peepshow'. Terlingen maakte er binnen het kader van de nostalgie, met de breed waaierende filmmuziek, met de vertelstem in het Engels van een van de actrices die de scènes bindt, een ware stijloefening van. De wereld van de familie Harrington, van Dr Rossi, van de ongetrouwde moeder Constance Mackenzie en haar dochter Alison, van Rodney Harrington, die zelfs in een vrijscène nog kauwgum kauwt, komt uit de herinnering vandaan als in plastic verpakt. Acteurs als Barbie-poppen, op het randje van de overdrijving spelend, de sexbom van het stadje met haar voorgevormde Jane Russell-bh, de lang aangehouden veelbetekende blikken. Net niet 'over de top', net geen parodie, net geen 'camp' maar er dicht tegen aan.

Suiker

En door het zoete suiker van de herinnering aan die tv-serie steekt bij Würz het in wezen enge geraamte van Grace Metalious' boek: een driestuiverwereld van hypocrisie, sex, drank, machtsmisbruik, incest, abortus en al wat taboe was. Personages zonder een enkele gedachte, gedreven door oerinstincten, maar dan verborgen onder de verstikkend schone schijn van fatsoen. De voorstelling is fraai vormgegeven in de hal van dat prachtige voormalige bankgebouw aan de Kneuterdijk. Mooi belicht, met acteurs die elkaar voortdurend vanachter de pilaren bespieden. Regisseur Terlingen heeft met eerdere regies (bij De Appel 'Shout across the river' en 'Salomé') laten zien dat hij knap de inhoud van een stuk in een ongebruikelijke vorm kan gieten. Ook hier. Alleen kun je bij de inhoud wel wat vraagtekens zetten. Want veel is het natuurlijk niet wat Metalious te bieden heeft. Je kunt er eerder lacherig over doen, dan dat het je ook maar iets doet. De lengte van de voorstelling (er zou een half uur uit moeten) staat niet in verhouding tot de gewichtloosheid van het gegeven. Er wordt vaak leuk geacteerd op die rand van de overdrijving. Bij de een (Rupert van Heijningen als een enge redacteur van het plaatselijke sufferdje) wat amateuristisch, bij ander (Barbara Gozens als Constance Mackenzie) met net dat mooie B-film gevoel. Echt leuk wordt het bij Hans van Hechten als de oude Harrington (uiterlijk sterk gelijkend op Rinus Ferdinandusse), die zijn teksten met een heerlijk gevoel voor ingehouden komedie plaatst. Terlingen zelf is goed als Dr Rossi en als een drankzuchtige slechterik.


[ terug naar boven ] [ terug naar de Peyton Place pagina ]

 

Sublieme soap met subversieve knipoog
Adwin de Kluyer in het Rotterdams Dagblad, 17 mei 2003

De televisiesoap duikt steeds vaker op in het theater. Soapies staan met enige regelmaat op de planken - op dit moment La Schuurman in Onze Jeugd! - en nu is de televisiesoap ook zelf onderwerp van een voorstelling geworden. De oersoap wel te verstaan.

'Peyton Place' begon in 1964 en de Amerikaanse televisieserie hield het dankzij de advertentie-inkomsten van zeepfabrikanten 512 afleveringen vol. De eeuwigdurende belevenissen van de bewoners van het stadje uit de titel vormden de basis voor latere soaps als 'Dalles', 'Dynastie' en 'The Bold'. Inhoudelijk heeft Peyton Place niet meer met hedendaagse soaps te maken. De serie toont een door en door fatsoenlijke modelwereld die alles wat goed en mooi zou moet zijn aan kleinstedelijk Amerika symboliseert.

Jules Terlingen greep in zijn theaterbewerking eveneens terug op de gelijknamige pulproman van Grace Metalious uit 1956 waarop de sersie gebaseerd is. En dat boek was een stuk minder braaf dan de televisieserie. Theatergroep Würz speelt 'Peyton Place' dan ook op de enige manier zoals je dit soort melodrama nu nog zou kunnen spelen. In de vergrotende trap en voorzien van een subversieve knipoog.

Aan de oppervlakte zien we een keurig geordende wereld waar de vrouwen ogen als Barbie en de mannen de baas zijn.Onder dat glimmende laagje beschaving broeit en gist het. Vrouwen willen geen liefde maar lust. Vaders vergrijpen zich aan hun dochter. Met geld is alles te koop.

De spelers doen geen moeite de karakters uit te diepen maar storten zich vol overgave op het zo nauwkeurig mogelijk neerzetten van de karikaturale personages. De kordate dokter, het naieve blondje, de gluiperige hoofdredacteur, de sensuele brunette, het achterbakse rijkeluiszoontje en de door iedereen begeerde weduwe; het zijn stereotiepen die we uit zovele soaps kennen.

Gelukkig trapt Terlingen, die ook regisseerde en tevens de rol van dokter Rosse speelt, niet in de val om van het gedateerde verhaal hedendaagse camp te maken. Er is een ironische ondertoon aanwezig en het acteren is gespeeld overdreven, maar de liefde voor het genre wint het van de parodie. Die liefde is ook terug te zien in de aandacht voor details in de vormgeving, decor, kleding en muziek. Vooral de speelplek, de fabriekshal van de voormalige Verolmewerf in IJsselmonde, roept met zijn kantoorbrug en doucheruimtes onmiskenbaar een gevoel van nostalgie op. De galmende filmmuziek, de subtiele belichting en het brede speelvlak maken dat 'Peyton Place' wegkijkt als een heerlijk meeslepende B-film.

Het enige wat aan het eind van deze sublieme soap nog ontbreekt, is de cliffhanger. Vanavond helaas geen nieuwe aflevering. Wel een volgende voorstelling, die gezien de magere opkomst op de eerste avond veel hogere kijkcijfers verdient.


[ terug naar boven ] [ terug naar de Peyton Place pagina ]